Restauratie Sint Katharinakerk
“Want we zijn van Hoogstraten, een dorpke miniem, En vrijen al jaren mej lange Katrien. Zo een da hedde nog nooit ni gezien! Oonzen dikken nek, komt daarvan, misschien…”
Zoals de Spilzakken het destijds zongen, onze Sint Katharinakerk is de trots van Hoogstraten. Sommigen noemen haar zelfs, de kathedraal van de Kempen. Feit is alleszins dat ze sinds het Koninklijk Besluit van 30 mei 1936 als een bekend monument (BM) erkend is. Onze Katharina is vandaag de dag een dame op leeftijd. Ze is opgetrokken in de periode 1525-1546 en grotendeels heropgebouwd na WOII. Sinds 1958 kende de kerk een aantal kleinere restauratiedossiers maar grote restauratiewerken bleven uit.
Aangezien de laatste jaren een forse toename aan loszittende stenen is vast te stellen, besliste het stadsbestuur om Monumentenwacht een grondige inspectie van de kerk te laten uitvoeren. Tegelijkertijd werd door de stadsdiensten een beheerplan van de kerk opgemaakt. Dit kadert binnen het Onroerenderfgoeddecreet (decreet van 12 juli 2013 betreffende het onroerend erfgoed) dat sinds 1 januari 2015 van kracht is en stelt dat één overkoepelende regelgeving nodig is voor monumenten, stads- en dorpsgezichten, landschappen en archeologie. De bedoeling van dit decreet is om het erfgoed in kaart te brengen, de huidige toestand te beschrijven en de nodige beheersmaatregelen op te lijsten. Op die manier wil het de toekomst van de bekende monumenten verzekeren in België.
Totaalrenovatie noodzakelijk
Het inspectierapport van Monumentenwacht toont een nood aan een grondige totaalrestauratie van de kerk aan. Het beheersplan van de Sint-Katharinakerk vormt op korte termijn een aanzet voor het versnellen van enkele belangrijke restauratiedossiers van de Sint Katharinakerk. Het stadsbestuur is in overleg met het Agentschap Onroerend Erfgoed om de restauratie van de toren, de restauratie van de beiaard en het restauratiedossier van enkele glasramen met hoogdringendheid te behandelen. Dit houdt in dat de restauratiewerken dus niet langer jaren op zich gaan laten wachten, maar op relatief korte termijn zouden moeten aangevat kunnen worden. Hetzelfde geldt voor de instandhoudingswerken aan het schip van de kerk. Deze zijn nodig om de huidige schade te herstellen en te voorkomen dat de toestand van de kerk verder verslechtert. Ook deze worden opgesomd en geraamd om dan als hoogdringend restauratiedossier aan Onroerend Erfgoed voorgelegd te worden. Hierbij opteert het stadsbestuur om de instandhoudingswerken die worden uitgevoerd ineens als definitieve uitvoering te laten gebeuren, zodat er geen geld verloren gaat aan “voorlopige herstellingsmaatregelen”. Indien alles volgens plan verloopt, dan betekent dit dat na de uitvoering van deze instandhoudingswerken de veiligheidsmaatregelen die nu genomen worden, kunnen herbekeken worden.
Meerjarenplan
Daarnaast werken de stadsdiensten een meerjarenplan uit. Dit bevat alle te restaureren onderdelen van de kerk in verschillende fasen. Van groot belang in dit lijvig dossier, zowel in euro’s als in werkzaamheden, is dat stad Hoogstraten maximaal beroep wil doen op subsidies. De overige restauratiewerkzaamheden in dit dossier zullen dan ook voorbereid worden in het licht van een meerjarenpremieovereenkomst voor onze kerk, zoals bepaald in het Onroerenderfgoeddecreet.
Fiets- en voetgangersweg afgesloten
De werken starten niet onmiddellijk. De toestand van de losse stenen is echter wel een prioritair aandachtspunt van het bestuur. Om de veiligheid van iedereen die passeert rond de kerk te garanderen beslist het stadsbestuur als eerste maatregel om de onmiddellijke omgeving van de kerk af te sluiten. Heel concreet wordt het fiets- en voetgangersweggetje aan het noordelijk deel van de kerk, dit is het paadje tussen het stadhuis en de kerk, afgesloten. De twee poorten aan weerszijde van het weggetje gaan voor onbepaalde tijd op slot. De borden die bevestigd zijn aan het historisch stadhuis waarin aankondigingen hangen worden verplaatst naar de achterkant van het stadhuis, ter hoogte van de personeelsingang. De fietsenstalling tussen de kerk en het stadhuis kan niet meer gebruikt worden. Ter vervanging voorziet het stadsbestuur een tijdelijke fietsenstalling voor het stadhuis. De fiets- en voetgangersweg aan de zuidelijke kant van de kerk, het paadje tussen de kerk en het IKO blijft wel nog toegankelijk, hetzij beperkter. Hier wordt een veiligheidsstrook voorzien. Dit betekent dat de daar voorziene gehandicaptenparkings niet meer gebruikt kunnen worden. Ter vervanging voorziet het stadsbestuur de nodige gehandicaptenparkings voor het stadhuis. Tenslotte zal de ingang voor mindervaliden aan de zuidelijke kant van de kerk voor onbepaalde tijd afgesloten worden. Ter vervanging zal er een tijdelijke ingang voor mindervaliden aan de voorzijde van de kerk worden voorzien.
De komende jaren staat onze Sint Katharinakerk jammer genoeg in de steigers door noodzakelijke restauratiewerken. Ze verliest op die manier nu wat van haar charme maar zal alleen op deze manier nadien in volle glorie de horizon van Hoogstraten kunnen blijven bepalen.